زیست شناخت برخی خاورشناسان و آثار آنان

پدیدآورحسن رضایی هفتادر

نشریهقرآن‌پژوهی خاورشناسان

شماره نشریه10

تاریخ انتشار1391/04/13

منبع مقاله

share 2133 بازدید
زیست شناخت برخی خاورشناسان و آثار آنان

دکتر حسن رضایی هفتادر*
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران (پردیس قم)


چکيده

دراین تحقیق، بعد از بیان مقدمه در ضرورت شناخت خاورشناسان و معرفی برخی منابعی که آنان را شناسانده، به معرفی اجمالی شانزده خاورشناس و آثار قرآنی آنان به ترتیب حروف الفبای فارسی (ب و پ) پرداخته شده است.
در این مجموعه نام های قرآن پژوهان برجسته ای چون: پارت، پرتسل، پیکتال، و تسدال به چشم می خورد.

واژه های اصلی:

قرآن، خاورشناسان، آثار قرآنی.

مقدمه

قرآن در نظر اسلام شناسان و قرآن پژوهان غربی، از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و در نتیجه به بررسی آن پرداخته اند. آنان حاصل پژوهش های خود را دربارۀ این کتاب آسمانی در قالب مقالات، کتاب ها و دائرة المعارف ها، به جهان علم عرضه کرده اند. شناخت این آثار و افراد برای ما مسلمانان ضرورتی انکارناپذیر دارد؛ زیرا در پس نگارش برخی از آنها، اهداف استعماری و تبشیری نهفته است.

تاریخچه

پژوهش گران آثاری را در معرفی خاورشناسان و تألیفات آنان به رشتۀ تحریر درآورده اند. این آثار را براساس محتوای آنها، می توان به دو دسته تقسیم کرد:
الف) کتاب هایی که در آنها فقط به زندگی نامۀ علمی و آثار خاورشناسان پرداخته شده است؛
ب) آثاری که در آنها ضمن بررسی آراء خاورشناسان به مناسبت، زیست شناخت و تألیفات آنان نیز اشاره گردیده است.
مهم ترین آثاری که از قسم اول بوده و به فارسی نگاشته شده، بدین قرارند:
1. فرهنگ اسلام شناسان خارجی، نوشتۀ حسین عبداللهی خوروش که مؤسسۀ مطبوعاتی مطهر در دو جلد درسال 1344شمسی منتشر کرده است؛
2. فرهنگ خاورشناسان، شرح حال و خدمات دانشمندان ایران شناس و مستشرق، تألیف ابوالقاسم سحاب که نشر کتاب سحاب در یک جلد درسال 1356شمسی منتشر کرده است؛
3. فرهنگ جامع خاورشناسان مشهور و مسافران به مشرق زمین نوشتۀ نصرالله نیک بین که انتشارات آرون در دو جلد در سال 1380شمسی چاپ کرده است.
از جمله آثار فارسی که از قسم دوم است:
1. نقد آثار خاورشناسان، نگاشتۀ مصطفی حسینی طباطبایی که انتشارات چاپخش در یک جلد درسال 1375شمسی منتشر کرده است؛
2. مستشرقان و تاریخ گذاری قرآن، نوشتۀ محمد جواد اسکندرلو که انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن در یک جلد درسال 1385شمسی چاپ کرده است؛
3. مستشرقان و حدیث، اثر سهیلا شینی میرزا که نشر هستی نما در یک جلد درسال 1385شمسی منتشر کرده است.
البته تألیفاتی دربارۀ خاورشناسان وآثار آنان به زبان های دیگر تدوین شده که به سبب پرهیز از طولانی شدن مقاله، از پرداختن به آنها خودداری می گردد. بررسی تألیفاتی که دربارۀ زندگی نامۀ علمی و آثار خاورشناسان است، نشان می دهد که درآنها شرح حال برخی از خاورشناسان و آثار قرآنی آنان ذکر نشده است. نگارنده در این مقاله و دیگر مقالات، برآن است تا با معرفی اجمالی، خاورشناسان و آثار قرآنی آنان را تکمیل نماید.

1) پارت، رودی (Paret, Rudi)

رودی پارت در سوم آوریل سال 1901 در ویتن دورف، شوارتسوالد (آلمان) به دنیا آمد. وی در سال 1924 با ارائه پایان نامه ای با عنوان سیرت سیف بن ذی یزن، به اخذ درجۀ دکتری شرق شناسی از دانشگاه توبینگن نایل گردید. او از سال 1930 تا 1935 استاد غیررسمی و از 1939 استاد رسمی دانشگاه هایدلبرگ بود. رودی در سال 1940 کرسی مطالعات اسلامی و زبان و ادبیات سامی در دانشگاه بن را به عهده گرفت؛ از سال 1951 کرسی زبان و ادبیات سامی و مطالعات اسلامی در دانشگاه توبینگن را عهده دار بود و در گردآوردی دائرةالمعارف اسلام، خدمات شایانی عرضه کرد. وی در سال 1968 بازنشسته شد و در 31 ژانویۀ سال 1983 درتوبینگن درگذشت.

مهمترین آثار

-«Der plan einer neuen,leicht kommentierten wissenschaftlichen koranübersetzung», Orientalische studien, Festschrift E.Littmann. 1935,121-130. «طرح ترجمه تازه ای از قرآن بر پایة تفسیری ساده و علمی»
-«Zur Technik der Verszählung bei Koranzitaten», OLZ 39, 1936, 3-4.
«دربارۀ شیوۀ شماره گذاری آیات در نقل قول از قرآن»
-Bell ,Richard. «The Qurān», translated, with a critical rearrangement of the surahs. Vol. 1. Edinburgh:1937, OLZ 42, 1939, 305-308.
«قرآن» (نقدِ ترجمه)
-«Die Bedeutung des wortes Baqīya im Koran», Alttestamentliche studien, Friedrich Nötscher Zum60. Geburstag . Hrsg. Von H. Junker und J. Botterweck. Bonn: Hanstein, 1950, 168-171.«اهمیت واژه بقیه در قرآن»
-Grenzen der Koranforschung. Stuttgart: Kohlhammer, 1950.
دامنۀ پژوهش در قرآن
-Henninger, Josef. «spuren christlicher Glauben swahrheiten im Koran», Schöneck/Beckenried 1951, ZDMG 102, 1952, 159- 160.
«نشانه هایی از حقایق دین مسیح در قرآن» (نقد)
-«Sure 9,122 und der Gihad», WI, N.S.2, 1952, 232-236.
«سورۀ توبه، آیۀ 122 و جهاد»
- «Der standpunkt al-Baqillani’s in der Lehre vom Koran», studi orientalistici in onore di Giorgio Levi Della vida, II, 1956, 294-303.
«نظریات الباقلانی درآموزش قرآن»
-Arberry, Arthur J. «The Koran Interpreted», London: 1955, WI, N.S.,1957, 121-122.«تفسیر قرآن» (نقد)
-Mohammed und der Koran. Geschichte und Verkündigung des arabischen propheten. Stuttgart: Kohlhammer, 1957;1966; 1972; 1976; 1980.حضرت محمد (ص) و قرآن؛ تاریخ و دعوت به اسلام این پیامبر عربی
-Birkeland, Harris. «Old Muslim opposition Against Interpretation of the Korān», oslo: 1955, OLZ 52, 1957, 56-58.
«مخالفت مسلمانان دیرین با تفسیر قرآن» (نقد)
-Strothmann, Rudolf. «Ismailitischer kommentar zum korān, Abschnitt 11-20», Göttingen: 1955, OLZ 53, 1958, 356-358.
«تفسیر اسماعیلیه از قرآن، جزء11-20» (نقد)
-«Die ″Ferne Gebetsstätte″ in sure 17, 1», Der Islam 34, 1959, 150-152.
«مکانهای زیارتی دوردست درسورۀ اسراء آیۀ یکم»
-Eric F.F. Bishop mit Mohamed kaddal. «The light of Inspiration and secret of Interpretation», being a translation of The chapter of Joseph (Sūrat.Yūsuf). With the commentary of Nasir Id-Din AL-Baidāwi. Glasgow: 1957, Der Islam34, 1959, 196-197.
«نور الهام و رمز تفسیر» (ترجمه سورۀ یوسف)(نقد)
-Moudarac, Yahya. «Abraham dans le Coran» L’Historie d’Abraham dans le coran et la naissance de L’Islam, Der Islam35, 1960, 148-151.
«حضرت ابراهیم در قرآن» (نقد)
«اصحاب الاخدود» -«Ashab al-Ukhdud», EI, vol.I, 1960, 692.
«اصحاب الکهف» -«Ashab al-kahf», EI, vol.I,1960, 692
-«Der Koran in Geschichte und Gegenwart», Geschichte in wissenschaft und unterricht9, 1960, 520-535.«قرآن در زمان گذشته و حال»
-Furati, mevla. «Das Buch der vierzig Fragen. Eine sammlung koranischer Geschichten», aus Türkischen übertragen und mit Erläuterungen Versehen Von Joachim Hein, WI7, 1961, 191-192.
«کتاب چهل پرسش؛ مجموعه ای از قصص قرآن» (نقد)
-Masson, Denise. «Le coran et la Révélation Judéo-chrétienne», 1-2. Paris: 1958, Der Islam36, 1961, 274-275.
«قرآن و مکاشفه یهودی ـ مسیحی» (نقد)
-«Der Koran als Geschichtsquelle», Der Islam37, 1961, 24-42.
«قرآن، منبعی تاریخی»
-Izusu, Toshihiko. «The structure of the Ethical Terms in the Koran», Tokio: 1959, WI8, 1961, 60-61.«ساختار اصطلاحات اخلاقی در قرآن» (نقد)
-«Der Koran und die prädestination», OLZ58, 1963, 117-121.
«قرآن و تقدیر الهی»
-Ahmad, Mirza Mahmud. «Das weltgeschehen im Spiegel des Qurāns», Zürich: 1960, OLZ59, 1964, 378.«حدوث جهان در آیینة قرآن» (نقد)
-«Baidawi’s Commentary on The surah 12 of The Qurān», text, accompanied by an interpretative rendering and notes by A.F.L. Beeston. Oxford: 1963, Der Islam41, 1965, 264.
«تفسیر بیضاوی از سورۀ یوسف قرآن مجید» (نقد)
-Allard, Michel; Elziere, may; Gardin, Jean-claude; Hours, Francis. «Analyse conceptuelle du coran sur cartes perforées», Paris, la Haye: 1963, ZDMG117, 1967, 193-196.
«تحلیل موضوعی قرآن بر پایۀ کارت های پانچ شده» (نقد)
-Izutsu, Toshihiko. «Ethico-Religious concepts in the Qurān”, Montreal: 1966, WI11, 1967-68, 234-252.
«مفاهیم اخلاقیـ دینی در قرآن» (نقد)
-«Die Bedeutung von An-Nağm in sure 55,6», of, Festschrift für O.Spies. Hrsg. von wilhelm Hoenerbach, Wiesbaden: 1967, 512-513.
«معنای النّجم در سورۀ الرحمن آیۀ 6»
-«Sure 2, 256: Lā ikrāha fī d-dīni. Toleranz oder Resignation?», Der Islam45, 1969, 299-300.
«سورۀ بقره آیۀ 256:﴿إِکراهَ فِی الدِّین﴾؛ شکیبایی یا ناامیدی؟»
-Chouémi, Moustapha. «le verbe dans le Coran: Racines et formes» Paris: 1966, OLZ64, 1969, 361-362.«فعل در قرآن: ریشه ها و شکل ها» (نقد)
-Montgomery watt, w. «companion of the Qurān. Based on the Arberry translation», London: 1967, Der Islam46, 1970, 72-73.
«ملازم قرآن. بر پایۀ ترجمۀ آربری» (نقد)
-Wagtendonk, k. «Fasting in the Koran», Leiden: 1968, Der Islam46, 1970, 68-69.«روزه در قرآن» (نقد)
-O’Shaughnessy, Thomas. «Muhammad’s Thoughts on Death. A thematic study of the Qurānic data”, Leiden: 1969, Der Islam46, 1970, 310-312.
«اندیشه های حضرت محمد(ص) دربارۀ مرگ؛ مطالعۀ موضوعی داده های قرآنی» (نقد)
-«Signification coranique de halīfa et d’autres dérivés de la racine halafa», SI31, 1970, 211-217.
«معنای قرآنی خلیفه و سایر مشتقّات از ریشۀ خلافت»
-Nwyia, Paul. «Exégése coranique et langane mystique», nonvel essai sur le sexique technique des mystiques musulmans. Beyrouth: 1970, ZDMG122, 1972, 337-338.«تفسیر قرآنی و زبان عرفانی» (نقد)
-Räisänen, Heikki. «Das koranische Jesusbild. Ein Beitrag zur theologie des Korans», Helsinki: 1971, ZDMG122, 1972, 335-336.
«سیمای قرآنی حضرت مسیح(ع)؛ مقاله ای در الهیات قرآن» (نقد)
-«Textkritisch verwertbare koranvarianten», Islamwissenschaftliche Abhandlungen, Fritz meier zum60. Geburtstag. Hrsg. Von Richard Gramlich, Wiesbaden: 1974, 198-204.
«شیوه های جالب تلاوت قرآن از نظر نقد متن»
-«Zur koranforschung», Deutsche orientalistik am Beispiel Tübingens. Arabistische und islamkundliche studien. Hrsg. Von G. Rotter, Tübingen, Basel: 1974, 43- 52.«دربارة پژوهش در قرآن»
-weitere verbesserungen zu meiner koranübersetzung sowie Hinweise auf beachtenswerte varianten. Stuttgart: kohlhammer, 1975.
تصحیحاتی دیگر در ترجمۀ قرآن و همچنین اشاره ای به شیوه های جالب تلاوت آیات قرآنی
-Von Ess, Josef. «Zwischen Hadit und Theologie. Studien zum Entstehen prädestinatianischer überlieferung», Berlin, NewYork: 1975, Der Islam52, 1975, 332-333
«میان حدیث و الهیات؛ پژوهش هایی دربارۀ پیدایش وحی الهی» (نقد)
-Jansen, J.J.G. «The Interpretateon of the Koran in modern Egypt», Leiden: 1974, Bo33, 1976, 240-241.«تفسیر قرآن در مصر امروز» (نقد)
-Labib as-said. «The Recited Koran. A History of The First Recorded version», translated by Bernard Weiss, M.A. Rauf and Monroe Berger, Princeton:1975, Der Islam54, 1977, 136.
«قرائت قرآن؛ تاریخچۀ نخستین نسخۀ ثبت شده» (نقد)
-Burton, John.« The collection of the Qurān», Cambridge: 1977, Der Islam55, 1978, 352-354.«گردآوری قرآن»
-Wansbrough, John. «Quranic studies, sources and methods of scriptural Interpretation», Oxford: 1977, Der Islam55, 1978, 354-356.
«مطالعات قرآنی، منابع و روش های تفسیر کتاب مقدس» (نقد)
-«Der Ausdruck samad in sure 112, 2», Der Islam56, 1979, 294-295.
«اصطلاح صمد در سورۀ اخلاص آیۀ 2»
-«Besonderheiten alter koranhandschriften», studien zür Geschichte des vorderen orients. Brill, 1981, 310-320.
«ویژگی های دست نوشته های قدیمی قرآن»
-«Kira’a», EI, Vol. 7, 1986, 127-129.«قرائت»
(Chicago University. Oriental Institute library. 12/649-650; London University. School of oriental and African studies. Library. 6/146-147).

2) پامر ادوارد هنری (Palmer, Edward Henry)

ادوارد هنری پامر هفتم اوت 1840 در شهر کمبریج (انگلستان) به دنیا آمد. او در سال 1863 به سنت جونز کالج کمبریج راه یافت و با استفاده از بورس، به تحصیل در زبان های شرقی پرداخت. ادوارد در سال 1867 لیسانس و در سال 1870 فوق لیسانس زبان های شرقی گرفت. او زبان های یونانی، لاتینی، فرانسه، عربی، فارسی و اردو را خوب می دانست. وی در سال 1869 همراه هیأتی از باستان شناسان به صحرای سینا، بیت المقدس و دمشق سفر کرد و آثاری در زمینۀ مسافرتش منتشر ساخت. او در سال1871 استاد زبان عربی در لرد آلمونر کمبریج و از سال 1871 تا 1881 استاد زبان های شرقی در دانشگاه کمبریج بود. وی در یازدهم اوت 1882 به دست صحرانشینان مصری کشته شد.

مهم ترین آثار

-The Quran. Oxford: clarendon press, 1880; London: 1928.
قرآن ( ترجمه به زبان انگلیسی)
(Buckland, 327-328; Dictionnaire Encyclopedique Quillet. 6/4889; Robert, 3/618; Webster’s Biographical Dictionary. 1141; who was who in Egyptology. 221.)

3) پتراشک، کارل (petráček, karel)

کارل پتراشک در ششم فوریه 1926 در پراگ به دنیا آمد. او از سال 1946 در دانشگاه شارل پراگ زیر نظر فلیکس تاوئر استاد دستور زبان عربی و فارسی، رودلف روژیشکا استاد زبان عربی و زبان های سامی، یان ریپکا استاد ادبیات فارسی و ترکی، فرانتیشک لشکا استاد باستان شناسی مصر و زبینیک ژبا، استاد مطالعات مصری و قبطی، به تحصیل پرداخت. وی در سال 1951 با ارائه پایان نامه ای با عنوان زندگی نامه و آثار الاحوص الانصاری، به اخذ درجۀ دکتری نایل گردید. کارل از سال 1949تا1961 معلم زبان عربی مدارس پراگ و از 1950 دستیار مطالعات عربی در دانشکدۀ فلسفۀ دانشگاه شارل بود. او در سال 1953 رسالۀ استادی خود را در پنج بخش منتشر ساخت و در سال 1959 استاد زبان عربی و حبشی گردید. همچنین از سال 1968 تا 1974 مدیر انستیتوی مطالعات آسیایی ـ افریقایی دانگاه شارل در پراگ بود. وی یکم ژوئیه 1987 در پراگ درگذشت.

مهم ترین آثار

-Müller, F.R. «Untersuchungen zür Reimpros a im Koran», Bonn: 1969, Ar. Or.39, 1971, 378-379.
«بررسی هایی دربارۀ نثر مسجع در قرآن» (نقد)
-Shuon, F. «Dimensions of Islam», London: 1969, Ar. Or.41, 1973, 179.
«ابعاد اسلام» (نقد)
-Antes, P. «Prophetenwunder in der Ašariya bis al-Gazali», Freiburg I,B. : 1970, Ar.Or.42, 1974, 280.
«معجزۀ پیامبر در آثار اشعریه تا غزالی» (نقد)
-«Religioni e civiltá», vol. II, 1976, Ar. Or.48, 1980, 238.
«دین و تمدن» (نقد)
(Chicago University. Oriental Institute library. 13/4.)

4) پتن، والترملویل (Patton, Walter Melville)

والتر ملویل پتن در سال 1863 دیده به جهان گشود. وی با ارائه پایان نامه ای با عنوان «احمدبن حنبل و محنه» به اخذ درجۀ دکتری از دانشگاه هایدلبرگ نایل آمد.

مهم ترین آثار

-«The Doctrine of Freedom in Koran», AJSLL, V.16, 1899-1900, 129-144.
«آموزۀ آزادی در قرآن»
-Israel’s Account of The Beginnings contained in Genesis I-XI. Boston, etc: 1916.شرح بنی اسرائیل از آغاز جهان در سفر پیدایش 1ـ 11
-«Spiritual Guidance in Islam», MW6, 1916, 375-382.
«ارشاد معنوی در اسلام»
(London University. School of oriental and African studies. Library. 6/181)

5) پدرسن، یوهانس (Pedersen, Johannes)

یوهانس پدرسن در سال 1883 به دنیا آمد. وی که از اهالی دانمارک بود، در سال 1902 تحصیلات دانشگاهی خود را در رشتۀ الهیات آغاز کرد و در سال 1912 به اخذ درجۀ دکتری نایل آمد. او از سال 1916 تا 1921 مربی کتاب مقدس عهد عتیق و از سال 1921 تا 1950 استاد زبان شناسی سامی در دانشگاه کپنهاگ بود. وی در سال 1901 عضو انجمن شرق شناسی آلمان در لایپزیگ و هاله، 1904 عضو انجمن نقل و ترجمۀ لندن، 1905 عضو انجمن زبان های باستانی اوپسالا، 1909 عضو انجمن شرق شناسی آلمان در برلین، 1912 عضو انجمن علوم اسلامی آلمان، 1920 عضو مجمع علوم عربی دمشق، 1921 مؤسس و رئیس هیأت اجرایی انجمن شرق شناسی سوئد و 1922 عضو آکادمی علوم پروس در برلین بود. او در سال های 1920 و 1921 به خاورمیانه سفر کرد و پس از هفت ماه اقامت در مصر و دیدار از دانشگاه الازهر، از راه فلسطین، سوریه و لبنان به کشورش بازگشت. پدرسن در 22 دسامبر سال 1977 درگذشت.

مهم ترین آثار

-«The Sabians», Oriental studies presented to E.G. Browne, 1922, 383-397.«صابئین»
-Muhammadansk mystik. En samling texter evers, og forklaret. København:A. marcus, 1923.تصوف اسلامی
-Islams kultur. København: Gyldendal, Nordisk forlag, 1928.
فرهنگ اسلامی
-«The Islamic preacher: Waiz, Mudhakkir, Qass», Goldziher Memorial volume 1, 1948, 226-251.«سخنران اسلامی: واعظ، مذکّر، قاص»
(Encyclopaedia Judaica. 13/210; Chicago University. Oriental Institute Library. 12/724-725).

6) پرتسل، اتو (Pretzl, Otto)

اتو پرتسل در بیستم آوریل 1893 در مونیخ به دنیا آمد. وی در دانشگاه مونیخ نزد فون هومل، اشپیگل برگ و زوسهایم زبان های اکدی، حبشی، عبری، عربی، سریانی، مصری باستان، قبطی، ترکی و فارسی را فرا گرفت. او در سال 1926 با ارائه پایان نامه ای دربارۀ زبان کتاب مقدس عهد عتیق، به اخذ درجۀ دکتری نایل آمد. وی در سال 1928 به استانبول سفر کرد و درآن جا، دو کتاب از تألیفات ابوعمروعثمان بن سعید الدانی دربارۀ شیوۀ قرائت و رسم الخط قرآن را منتشر ساخت. در سال 1933 آکادمی علوم باواریا او را مأمور پژوهش در شیوه های قرآئت قرآن کرد. وی در سال 1934 استادیار دانشگاه مونیخ، 1937 عضو آکادمی باواریا و 1939 عضو نیروی هوایی ارتش آلمان نازی بود. وی در 28 اکتبر سال 1941 در اثر سقوط هواپیما درگذشت.

مهم ترین آثار

-Nöldeke, Theodor,1836-1930. Geschichte des Qorāns. Zweite Auflage. Bearbeitet von Friedrich Schwally. [Dritter Teil von G. Bergsträsser und O. Pretzl.] Leipzig: T. weicher, 1909-1938.
تاریخ قرآن (با همکاری)
-AL-Dani, Abu Amr Uthman Ibn said. Kitab al-Taysir fi al- Qiraat al-sab. Istanbul: Deutsche Morgenländische Gesellschaft, 1930.
کتاب تفسیر فی القرائات السبع، تألیف ابوعمرو عثمان بن سعید الدانی(تصحیح)
-AL-Dani, Abu Amr ‘Uthman Ibn said. AL-Muqni fi Rasm Masahif al-Amsar. Istanbul: Deustsche Morgenländische Gesellschaft, 1932.
المقنع فی رسم مصاحف الامصار همراه با کتاب النقط، تألیف ابوعمرو عثمان بن سعید الدانی (تصحیح)
-Ibn al-Jazarī, Muhammad Ibn Muhammad, 1350-1429. kitab Ghayat al-Nihayah fi Tabaqat al-Qurra. Das biographische lexikon der koranlehrer. Leipzig: Deutsche Morgenländische Gesellschaft in kommision bei F.A. Brockhaus, 1933-1935.
کتاب غایة النهایة فی طبقات القراء و منجدالمقرئین، تألیف شمس الدین محمد بن محمد الجزری (تصحیح، با همکاری)
-Die Fortführung des apparatus criticus zum Koran. München: verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 1934. (Sitzungsberichte der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, philosophisch-historische Abteilung 5, 1934.)دربارة قرآن
-«Die wissenschaft der koranlesung (Ilm al-Qira’a)», ihre literarischen Quellen ihre und Aussprachegrundlagen (usul), Islamica6, 1934, 1-47, 230-246, 290-331. «علم القرائة»
-Spitaler, Anton. Die Verszählung des Koran nach islamischer überlieferung. Mit Vorwort von Otto Pretzl, münchen:1935.
شمارش آیات قرآن بر پایۀ سنت رایج اسلامی (پیشگفتار)
-«Aufgaben und die ziele der koranforschung», ACIO20, 1938, 328-329.«وظایف و اهداف تحقیق دربارۀ قرآن»
(Chicago University. Oriental Institute library. 13/265; London University. School of Oriental and African studies. Library. 6/478).

7) پرتوریوس، فرانتس (Praetorius, Franz)

فرانتس پرتوریوس در 22 دسامبر 1848 در برلین به دنیا آمد. او از سال 1865 تا 1867 در برلین و از 1868 در لایپزیگ به فراگیری زبان های شرقی پرداخت. سپس به برلین بازگشت و نزد فت اشتاین تحصیلات خود را تکمیل کرد. فرانتس در سال 1870 به اخذ درجۀ دکتری زبان های شرقی از دانشگاه هاله نایل آمد. او در سال 1873 استاد زبان های شرقی در دانشگاه برلین، 1880 در دانشگاه برسلاو و 1893 در دانشگاه هاله بود. وی 21 ژانویه 1927 در برسلاو درگذشت.

مهم ترین آثار

-«Zur12. Sure», [Emendation proposal], ZDMG71, 1917, 447.
«دربارۀ سورۀ یوسف»
(Der Grosse Duden-lexikon. 6/529; Meyers Enzyklopadisches lexikon. 19/193).

8) پُستل، گیوم (Postel, Guillaume)

گیوم پُستل در سال 1510 در شهر بارنتون (نورماندی) به دنیا آمد. وی زبان های عربی، عبری و یونانی را در پاریس فراگرفت. سپس به مطالعۀ زبان های لاتین، ایتالیایی، اسپانیایی ـ پرتغالی، سریانی، ارمنی، کلدانی، حبشی و ترکی پرداخت و در برخی از آنها تبحر یافت. استعدادش در فراگیری زبان ها، راه یافتنش به دربار فرانسه را موجب گردید و فرانسوای اول، او را برای جمع آوری نسخ خطی شرقی، نخست به مصر و سپس به استانبول فرستاد. او در سال 1537 در راه بازگشت به فرانسه، چاپخانۀ شرقی را در شهر ونیز تأسیس کرد. وی پس از ورود به پاریس، به سمت مترجم دربار و سپس در سال 1538 به عنوان استاد علوم ریاضی و زبان شناسی کالج سه زبانۀ پاریس منصوب گردید. او از سال 1539 تا 1543 استاد زبان های یونانی، عبری و عربی «کولژ دو فرانس» بود. گیوم از سال 1545 تا 1549 در شهر ونیز اقامت داشت و در آن جا تحت تأثیر اندیشه های صوفیانه قرار گرفت. وی در سالهای 1554و1555 به دعوت فردیناند اول، پادشاه اتریش، در دانشگاه وین به تدریس زبان های یونانی و عربی پرداخت. در سال 1555 کتابی با عنوان اخبار دست اول از جهان آخرت نوشت که کاتولیک های ایتالیا او را محاکمه کردند و وی تا سال 1559 در زندان به سر برد. وی در سال 1562 به پاریس بازگشت و در آن جا نیز به ارتداد متهم گردید و تا پایان عمر در یکی از دیرهای پاریس زندانی شد و تحت نظر قرار گرفت. گیوم در مقدمۀ کتابش با عنوان نحو عربی دربارۀ گسترش اسلام در شمال افریقا و سراسر آسیا از ساحل غربی تا اقصی نقاط شرق و نیز چگونگی نفوذ اسلام در اروپا بحث کرده است. وی در سال 1581 در پاریس درگذشت.

مهم ترین آثار

-Alcorani et Evangelistarum cocordiae liber, in quo de calamitatibus orbi christiani imminentibus tractatur. Parisiis: petrus Gromorsus, 1543. سازگاری قرآن و انجیل
(Haykakan sovetakan Hanragitaran. 9/383-384; Robert, 3/ 779.)

9) پن رایس، جان (Penrice, John)

جان پن رایس در سال 1937 دیده به جهان گشود. وی زبان عربی را به خوبی فراگرفته و پژوهش هایی در زمینۀ واژه نامه و فرهنگ لغات قرآن به زبان عربی و انگلیسی انجام داده است.

مهم ترین آثار

-A Dictionary and Glossqry of The Koran. With copious grammatical references and explanations of the text. London: H.S. king and co., 1873; 1971; 1976; Dehli: Gaurav, 1987; 1988.سلک البیان فی مناقب القرآن
(Chicago University. Oriental Institute library. 12/753).

10) پیان، آنتوان پلن (Pihan, Antoine Paulin)

آنتوان پلن پیان در سال 1810 دیده به جهان گشود و در سال 1879 از دنیا رفت.

مهم ترین آثار

-Etude critique et philologique sur le Voyago nocturne de mohomet, et sur la légende des sept Dormants. Paris: 1857.
مطالعۀ انتقادی و فقه اللغه ای دربارۀ سفر شبانۀ حضرت محمد(ص) و دربارۀ افسانه هفت خفته (اصحاب کهف)
-Revue zoologique de Coran. Faite sur le texte arabe. Extrait de la Revue de L’orient, de L’Algérie et des colonies… 1857.Paris: Rouvier, 1857.بررسی حیوانات در قرآن
(London University. School of Oriental and African studies. Library. 6/387).

11) پیرسن، جیمز داگلس (Pearson, James Douglas)

جیمز داگلس پیرسن در سال 1911 در کمبریج (انگلستان) دیده به جهان گشود. او درکالج سنت جانز و پمبروک به تحصیل زبان های عبری، عربی و فارسی پرداخت و در سال 1936 از کالج پمبروک فارغ التحصیل گردید. وی از سال 1945 تا 1950 دستیار کتابدار کتابخانۀ دانشگاه کمبریج و از سال 1950 تا 1972 کتابدار مدرسۀ مطالعات آسیایی- افریقایی دانشگاه لندن بود. او در تهیه فهرست کتابها و به ویژه مقالات مندرج در نشریات و مجموعه های کتابخانۀ مدرسۀ مطالعات آسیایی- افریقایی همت گمارد. در سال 1958 به کوشش او و همکارانش، فهرست موضوعی 26076 مقاله مربوط به سال های 1906تا 1955 با عنوان ایندکس اسلامیکوس انتشار یافت. وی این طرح فهرست نویسی را با علاقه و اشتیاق فراوانی که به مطالعات اسلامی و خاورمیانه ای داشت، ادامه داد و مجموعه ها و تکمله هایی بر آن افزود. او از سال 1972 تا 1979 عضو ارشد و سپس استاد کتابشناسی منابع آسیایی ـ افریقایی دانشگاه لندن بود. وی در سال1982 سرانجام پس از 25 سال کار و کوشش صادقانه روی منبع ایندکس اسلامیکوس، ادامه کار و ویرایش آن را به کتابخانۀ دانشگاه کمبریج واگذار کرد و خود تا هنگام مرگ به طرح های کتابشناختی دیگری مشغول بود. وی در یکم اوت سال 1997 در زادگاهش درگذشت.

مهم ترین آثار

-«Towards Total Bibliographical control of Islamic studies», BSMESB2, 1975, 112-116.«به سوی تنظیم کتابشناسی جامع مطالعات اسلامی»
-«AL-kurān», translation of The kurān, EI, vol. V, 1986, 429-432.«قرآن»
(Chicago University. Oriental Institute library. 12/721).

12) پیرن، ژاک (Pirenne, Jaques)

ژاک پیرن که از اهالی بلژیک بود، در سال 1891 در شهر گان به دنیا آمد. او از دانشگاه «گان» فارغ التحصیل گردید و سپس به وکالت در دیوان عالی بروکسل پرداخت. وی از سال 1945 سیاستمدار و مشاور لئوپولد سوم شاه بلژیک بود. پیرن استاد دانشکده های فلسفه و حقوق و رئیس انستیتوی شرق شناسی دانشگاه بروکسل، عضو انستیتوی شرق شناسی پراگ، استاد انستیتوی فرانسه، دانشیار دانشگاه قاهره، استاد دانشگاه گرنوبل و استاد افتخاری دانشگاه ژنو بوده است. وی در سال 1972 درگذشت.

مهم ترین آثار

-«Le site préislamique de al-jaw, la Bible, le coran et le Midrash», RB82, 1975, 34-69.
«محل پیش- اسلامی رسالۀ یعقوب، کتاب مقدس، قرآن و میدراش»
(Der Grosse Duden-Lexikon. 6/442).

13) پیکتال، محمد مارمادوک ویلیام (Pickthall, Muhammad Marmaduke (William

محمد مارمادوک ویلیام پیکتال در سال 1875 در لندن متولد شد. او از دوران کودکی دچار بیماری برونشیت بود و به همین علت در دوران تحصیل موفق نبود. وی همراه مادرش برای فراگیری زبان به کشورهای اروپایی مسافرت کرد و در سال 1894 به انگلستان بازگشت. آرزوی دیدن تابش آفتاب مشرق زمین و نخلستان و شن زار و شتران، او را برآن داشت تا به فراگیری زبان های شرقی بپردازد. لذا نخست به قاهره رفت و سپس از یافا، رمله، غزه، کرمل، یهودا و بیت المقدس دیدن کرد و با زبان عربی و برخی آداب و رسوم شرقی آشنایی یافت. او در سال 1912 همکاری با نشریۀ عصر جدید را آغاز کرد. وی نخست دربارۀ مصر مقاله می نوشت، اما وقتی جنگ میان بالکان و ترکیه درگرفت، تمام همّ و توان خود را در حمایت از مسلمانان ترک به کار بست. مقاله های او در حمایت از مسلمانان با عنوان جنگ صلیبی سیاه، در قالب جزوه هایی منتشر می شد.
او در نوامبر 1917 اسلام آوردن خود را آشکار کرد و نام محمد را برای خود برگزید. وی در سال 1919 در دفتر تبلیغات اسلامی جمعیت مسلمانان بریتانیا در لندن به کار اشتغال داشت؛ در سال 1920 برای انتشار وقایع نامۀ بمبئی به هندوستان رفت؛ در سال 1927 سردبیر نشریۀ فرهنگ اسلامی شد و هشت سخنرانی با عنوان «مجموعۀ سخنرانی های مدرس دربارۀ اسلام» در شهر مدرس (هند) ایراد کرد که بعدها با عنوان جنبۀ فرهنگی اسلام چاپ و منتشر گردید. او در سال 1929 به مصر رفت و ماه ها در قاهره، با علمای الازهر دربارۀ ترجمۀ قرآن به مشورت پرداخت و سرانجام توانست نظر رشید رضا را به این کار جلب کند.
او در سال 1930 ترجمه ای از قرآن با عنوان مفهوم قرآن کریم را منتشر ساخت. سرانجام در نوزدهم مه سال 1936 در سنت ایوز (انگلستان) درگذشت.

مهم ترین آثار

-The House of Islam. 1906. خانۀ اسلام
-Hanauer, James Edward. Folk-lore of The Holy land, Moslem, Christian and Jewish. Introduction by M.W. Pichthall, London: The Sheldon press, 1907; Edited by M.W. Pickthall, 1935.
فرهنگ عامیانۀ سرزمین مقدس، اسلام، مسیحیت و یهودیت
-Islam and Progress. 1920. اسلام و پیش رفت
-The cultural side of Islam. A series of lectures delivered by the author at Madras, 1927.جنبة فرهنگی اسلام (مجموعة سخنرانی ها)
-Islamic Cultre. An English quarterly, Hyderabad, Deccan, The Islamic culture board, ect., 1927; Lahore, ect.: Ferozsons, 1958.فرهنگ اسلامی
-The meaning of The Glorious Koran. An explanatory translation of the holy Qurān. London: A.A. Knopf, 1930; NewYork: Mentor Books, 1954.مفهوم قرآن کریم (ترجمة قرآن)
(London University. School of Oriental and African studies. Library. 6/381- 544).

14) پینس، سالومون (Pines, Shlomo [Solomon])

سالومون پینس در سال 1908 در پاریس به دنیا آمد. او از سال 1937 تا 1939 در انستیتوی تاریخ علوم و فنون دانشگاه پاریس به تدریس پرداخت. او از سال 1940 در سرزمین فلسطین اقامت گزید و از سال 1948 تا 1952 در بخش خاورمیانه وزارت امور خارجه اسرائیل اشتغال داشت. وی در سال 1952 مدرس و در سال 1961 استاد فلسفۀ عمومی و فلسفۀ یهود در دانشگاه عبری گردید. او همچنین عضو آکادمی علوم و علوم انسانی اسرائیل بود و در سال 1968 جایزۀ اسرائیل را دریافت کرد. سالومون سرانجام در سال 1990 دیده از جهان فروبست.

مهم ترین آثار

-«Amr», EI, vol.1, 1960, 450. «امر» [در آیات قرآن]
-«Aristotle’s politics in Arabic philosophy», Israel Oriental studies5, 1975, 150-160.«کتاب سیاست ارسطو و تأثیر آن بر فلسفة اسلامی»
-«Some Traits of Christian Theological Writing in Relation to Moslem Kalām and to Jewish Thought», Proceedings of the Israel Academy of sciences and humanities5, 1976, 105-125.
«برخی ویژگی های آثار الهیات مسیحی وابسته به کلام اسلامی و اندیشۀ یهودی»
(Encyclopaedia Judaica. 13/534).

15) تسدال، ویلیام سنت کلر (Tisdall, William st. clair)

ویلیام سنت کلر تسدال در سال 1859 به دنیا آمد. وی که کشیش انگلیسی بود، به عنوان دبیر انجمن تبلیغات مسیحی کلیسای انگلستان ، مأمور به خدمت در اصفهان و لاهور بود. تسدال به چند زبان شرقی از جمله فارسی، عربی و گجراتی آشنایی داشت و در مدت اقامت خود در ایران و شبه قاره، به پژوهش هایی در زمینۀ اسلام و قرآن و برخی زبان های شرقی پرداخت. وی در سال 1928 چشم از جهان فروبست.

مهم ترین آثار

-The Religion of the crescent, or Islam; Its strength, Its weakness, Its Origin, Its Influence. Being the James long lectures on Muhammadanism for the years 1891-1892….. London and NewYork: 1895. (Non-christian Religious systems.)
دین هلال یا اسلام، نقاط قوت، ضعف، اصالت و تأثیر آن
-The Original Sources of The Qurān. London and NewYork: 1905; London: Society for Promoting Christian knowledge, 1911.منابع اصلی قرآن
-«Shiah Addition to the Koran», MW3, 1913, 227-241.«شیعه ضمیمة قرآن»
-«Islam as a Missionary Religion», MW4, 1914, 188-194.
«اسلام دین تبلیغ»
-«New light on The Text of The Qurān», MW5, 1915, 143-150.
«نگاهی نو به متن قرآن»
(London University. School of Oriental and African Studies. Library. 7/859-860)

16) توری، چارلز کاتلر (Torrey, Charles Cutler)

چارلز کاتلر توری در بیستم دسامبر1863 در ایست هاردویک، ایالت ورمانت (امریکا) به دنیا آمد. او در بودوین کالج و مدرسۀ دینی اندوور در امریکا و نیز در اروپا به تحصیل پرداخت و سپس مطالعات قرآنی را زیر نظر تئودور نولدکه آغاز کرد. وی از سال 1892 تا 1900 استاد زبان های سامی در مدرسۀ دینی اندوور بود؛ در سال های1900و1901 مدرسۀ باستان شناسی امریکا را تأسیس کرد و خود ریاست آن را به عهده گرفت. همچنین از سال 1900 تا 1932 استاد زبان های سامی در دانشگاه ییل بود. وی از سال 1906 تا 1918 رئیس کمیسیون گردانندگان مدرسۀ امریکایی تحقیقات شرق شناسی در بیت المقدس بود. او سرانجام در دوازدهم نوامبر 1956 در شیکاگو درگذشت.

مهم ترین آثار

-The commerical-Theological Terms in the Koran. A dissertation. Leyden: 1892.اصطلاحات دینی ـ بازرگانی در قرآن
-«Three Difficult Passages in the Koran», Browne Festschrift. 1922, 451-471.«سه عبارت دشوار در قرآن»
-The lives of The prophet. Greek text and translation by c.c. Torrey. Philadelphia: society of Biblical literature and Exegesis, 1946. زندگانی پیامبر(ترجمه)
-«A strange Reading in The Qurān», Goldziher Memorial Volume, I, 1948, 39-45.«قرائت تازه ای در قرآن»
(New Century Cyclopaedia of Names. 3/3883; Archiv für orientalforschung. 3/217, 4/254)

منابع

1. Archiv für Orientalforschung. Internationale zeitschrift für die wissenschaft von Altem Orient. Herausgegeben von Ernts. Berlin: F. weidner, 1923.
2. Buckland, charles Edward. Dictionary of Indian Biography. Dehli: S.B. singh, Indological Book House, Varanqsi, 1971.
3. Chicago University. Oriental Intitute library. Catalog of The Oriental Institute library University of Chicago. Boston: G.K Hall, 1970.
4. Der Grosse Duden-lexikon. In act Banden, Hrsg. Und bearb. Von der leaibonredaktion des Bibliographischen Instituts lexikonverlag, 1964-70, 107.
5. Dictionnaire encylopedique Quillet. Nouyelle edition, press: A.Quillet, 1968-70.
6. Encyclopaedia Judica. Jerusalem: Encyclopaedia Judica, 1974.
7. Haykakan Sovetakan Hanragitaran. Haykakan SSH gitutiunneri. Akademia, Yerevan: 1974.
8. London University. School of Oriental and African studies. Library. Library Catalogue. Boston: G.K. Hall, 1963.
9. Meyers Enzyklopadisches lexikon. In 25 Bänden. Mit 100 siegnierten sonderbeitr. 90, Völlig neubearb. Aufl., Mannheim, wien, Zürich: Bibliographisches Inst. 1971.
10. New Centur Cylopaedia of Names. Edited by clarence L.Barnhart with The assistance of William D.Halsey….New York: Appleton-century crofts, 1954.
11. Robert, Paul. Dictionnaire Universelles des noms Propres alphabetique et analogique. Paris: société du Nouveau littré, 1974.
12. Webster's Biographical Dictionary. A dictionary of names of noteworthy persons with pronunciation and concise biographies. Springfield, Mass.: G.&C. Merriam Co., 1969.
13. who was who in Egyptology. A biographical index of Egyptologists, Travellers…2nd. revised. London, Egypt: Exploration society, 1972.

پی نوشت:

* . H_7tadur@yahoo.com

مقالات مشابه

تحلیلی انتقادی از دیدگاه ذهبی پیرامون «تفسیر به رأی»

نام نشریهمطالعات قرآن و حدیث

نام نویسندهاصغر طهماسبی بلداجی, کیوان احسانی, لیلا قنبری

بررسی اعجاز قرآن کریم از دیدگاه شیخ مفید

نام نشریهکتاب قیم

نام نویسندهسیدمحسن موسوی, محسن جهاندیده, محمدتقی اسماعیل‌پور

تبیین دیدگاه علم دینی آیت‌الله جوادی آملی

نام نشریهقرآن و علم

نام نویسندهسیدحمید جزائری, عبدالباسط سعدالل

تنويع و تقسيم مباحث علوم قرآن

نام نشریهقرآن شناخت

نام نویسندهعلی‌اوسط باقری

آواشناسی ابن جزری در کتاب النشر فی القراءات العشر

نام نشریهتفسیر و زبان قرآن

نام نویسندهبهمن زندی, سیدحسین میر تقی